Archiwum kategorii: Ludzie

Zagro偶enie ub贸stwem a liczba dzieci

Dzieci kosztuj膮. Wydatki zwi膮zane z posiadaniem potomstwa s膮 jednym z najcz臋艣ciej wymienianych powod贸w 艣wiadomego odraczania rodzicielstwa lub ograniczenia liczby dzieci. Ci, kt贸rzy maj膮 za sob膮 do艣wiadczenie deprywacji snu i nieustannej troski, s膮 ju偶 tego 艣wiadomi i ostro偶niej podejmuj膮 decyzj臋 o powi臋kszeniu rodziny. Z prostej matematyki wynika, 偶e聽dotychczasowy doch贸d dzielony jest na wi臋ksza liczb臋 os贸b. 聽W konsekwencji oznacza to, 偶e ka偶dy cz艂onek gospodarstwa domowego dostanie mniejszy ni偶 dotychczas “kawa艂ek tortu”. Sam “tort” b臋dzie te偶 by膰 mo偶e skromniejszy – w ko艅cu og贸lny zakres 偶yciowych obowi膮zk贸w ro艣nie r贸wnie偶 kosztem pracy zawodowej. Jaka liczba dzieci jest ekonomicznie bezpieczna?聽

Cz臋艣ciowej odpowiedzi na to pytanie udzielaj膮 dane Eurostatu z 2012 roku. Poni偶szy wykres przestawia odsetek gospodarstw domowych zagro偶onych ub贸stwem w zale偶no艣ci od liczby posiadanych dzieci w krajach UE. Zainteresowa艂o mnie, jak r贸偶ni膮 si臋 szanse wpadni臋cia do tej kategorii, gdy gospodarstwo domowe sk艂ada si臋 z dw贸jki os贸b doros艂ych i jednego dziecka (turkusowy s艂upek), dwojga dzieci (偶贸艂ty s艂upek) i trojga lub wi臋cej (ciemnoszary s艂upek). Zgodnie z definicj膮 Eurostatu do kategorii zagro偶onej ub贸stwem zaliczaj膮 si臋 osoby osi膮gaj膮ce 60% mediany dochodu w danym kraju po uwzgl臋dnieniu dodatk贸w z pomocy spo艂ecznej.

plot4

 

Z danych wynika, 偶e聽pierwsze dziecko w niewielkim stopniu nara偶a europejskie gospodarstwa domowe na pogorszenie kondycji finansowej, cho膰 istniej膮 spore r贸偶nice mi臋dzy krajami. Najbezpieczniej mog膮 czu膰 si臋 mieszka艅cy bogatych krajach p贸艂nocnej Europy. Przyk艂adowo w Danii tylko 4% gospodarstw typu 2+1 nara偶onych jest na ub贸stwo. Podobnie w Norwegii, Holandii, czy Islandii. Posiadanie jednego dziecka staje bardziej ryzykownym “biznesem” w krajach, kt贸re mocniej odczu艂y kryzys gospodarczy – w Hiszpanii czy Grecji 1/5 takich rodzin zagro偶ona jest bied膮. W Polsce problemem tym zagro偶onych jest ponad 1/10 rodzin.

Decyzj臋 o posiadaniu drugiego dziecka powinni szczeg贸lnie rozwa偶y膰 mieszka艅cy W艂och i Rumunii. W ich przypadku kolejne dziecko do艣膰 istotnie zwi臋ksza ryzyko ub贸stwa, odpowiednio o 44% i 45%.

Najwi臋ksze ryzyko popadni臋cia w bied臋 maj膮 jednak gospodarstwa z trojgiem i wi臋ksz膮 liczb膮 聽dzieci. W ka偶dym kraju rodziny wielodzietne s膮 bardziej zagro偶one marginalizacj膮 ni偶 rodziny 2+2. W Polsce problemem tym dotkni臋tych jest 36% rodzin – sporo na tle Europy. Znacznie wi臋ksze ryzyko popadni臋cia w ub贸stwo maj膮 jednak mieszka艅cy Bu艂garii czy Rumunii, gdzie dotyczy to ponad 61% gospodarstw domowych. Decyzja o posiadaniu trzeciego dziecka mo偶e zagrozi膰 poziomowi 偶ycia r贸wnie偶 Norweg贸w czy Du艅czyk贸w, ale tam dotyczy膰 to b臋dzie mniej ni偶 1/10 wielodzietnych rodzin.

Zestawienie tych odsetk贸w ze wska藕nikiem dzietno艣ci (liczb膮 urodzonych dzieci przypadaj膮cych na jedn膮 kobiet臋 w wieku rozrodczym) potwierdza te偶, 偶e w krajach, gdzie rodzi si臋 mniej dzieci, jest najwy偶szy odsetek rodzin zagro偶onych ub贸stwem. Zale偶no艣膰 ta jest silniejsza w odniesieniu do rodzin wielodzietnych (mi臋dzy innymi przez dwa outliery – Rumuni臋 i Bu艂gari臋, kt贸re “ci膮gn膮” w g贸r臋 niebiesk膮 lini臋 regresji). Perspektywa 偶ycia w biedzie okazuje si臋 by膰 ca艂kiem skutecznym 艣rodkiem antykoncepcyjnym.

dzietno艣膰

Imi臋 dla dziewczynki

MSW udost臋pni艂o dane dotycz膮ce najcz臋艣ciej nadawanych w Polsce imion. W odr贸偶nieniu od wcze艣niej publikowanych rocznych sprawozda艅, obejmuj膮 one ca艂kiem spory okres – od 1994 do 2013 roku. W Polsce by艂 to czas g艂臋bokich przemian w polityce i gospodarce, ale jak si臋 okazuje r贸wnie偶 w kwestii nadawanych imion dochodzi艂o do ma艂ych rewolucji. Mo偶na domy艣la膰 si臋, 偶e sprzyja艂o mi otwarcie na Zach贸d w latach 90., a potem r贸偶nego rodzaju mody nap臋dzane przez media.

Zmiany w wyborze imion c贸rek zachodz膮ce w latach 90.聽mo偶na z grubsza wyja艣ni膰 “efektem nowo艣ci”.聽Takie imiona, jak Karolina czy Paulina zyska艂y ogromn膮 popularno艣膰 na pocz膮tku lat 90., kiedy mo偶na by艂o je us艂ysze膰 prawie tak samo cz臋sto, jak tradycyjne Anna i Katarzyna. By艂 to czas kiedy cz臋艣ciej wybierane by艂o r贸wnie偶 imi臋 Paula – mo偶e od popularnej w贸wczas piosenkarki Pauli Abdul?

Niestety bez danych dla wcze艣niejszego okresu nie spos贸b odpowiedzie膰, jak dok艂adnie kszta艂towa艂 si臋 trend ich popularno艣ci – wiadomo jednak, 偶e traci艂y j膮 szybko w kolejnych latach. Ania, w odr贸偶nieniu od Katarzyny, odbi艂a si臋 nieco od tej spadkowej tendencji na pocz膮tku XXI wieku (podobnie w przypadku Karoliny).

w_drop

Kolejne lata to czas odkrywania nowych, niepopularnych dotychczas imion. Nieco spekuluj膮c mo偶na powiedzie膰, 偶e moda na nadawanie nietypowych imion by艂a w tym czasie symptomem rosn膮cego poczucia indywidualizmu. Kapitalizm, kt贸ry na dobre zacz膮艂 si臋 w Polsce zakorzenia膰 w pierwszej dekadzie lat 2000. docenia przecie偶 wyj膮tkowo艣膰, “znaki szczeg贸lne”, kt贸re zast臋puj膮 typowe dla poprzedniej epoki ujednolicenia.

Paradoks polega艂 jednak na tym, 偶e te “nowe” imiona szybko stawa艂y si臋 masowe. Co wi臋cej by艂y czasem inspirowane masowymi mediami. By艂o tak na przyk艂ad z Ameli膮. Film pod tym samym tytu艂em, kt贸rego premiera odby艂a si臋 w 2001 roku, zainspirowa艂 ca艂kiem spor膮 cz臋艣膰 przysz艂ych rodzic贸w do nazwania c贸rki imieniem dobrodusznej Francuzki. By膰 mo偶e by艂o tak r贸wnie偶 z Len膮 – kt贸偶 nie chcia艂by mie膰 c贸rki, kt贸ra cho膰by troch臋 b臋dzie przypomina艂a serialow膮 ambitn膮 lekark臋, specjalistk臋 w zakresie chirurgii, pracuj膮c膮 w szpitalu w Le艣nej G贸rze!? W obu przypadkach po pewnym okresie “oswojenia” popularno艣膰 tych imion zmala艂a.聽Innym trendem jest powr贸t do tradycyjnych imion, czego ilustracj膮 jest sukces imienia Hanna i Zofia.

up

“Cykl 偶ycia” imion nie zawsze jest tak kr贸tki, jak w przypadku Amelii. Takie imiona jak Zuzanna, a szczeg贸lnie Julia d艂ugo utrzymywa艂y si臋 na fali popularno艣ci zanim zacz臋艂y stopniowo odchodzi膰 w cie艅. Popularno艣膰 imienia Wiktoria wydaje si臋 korespondowa膰 z okresem popularno艣ci Spice Girls i p贸藕niejszej ekspozycji w mediach rodziny Beckham贸w.

w_julia

Warto samodzielnie poszuka膰 w tych danych kolejnych prawid艂owo艣ci.

Tutaj s膮 wykorzystane we wpisie dane do R oraz kody do powy偶szych wykres贸w.