Dzieci kosztuj膮. Wydatki zwi膮zane z posiadaniem potomstwa s膮 jednym z najcz臋艣ciej wymienianych powod贸w 艣wiadomego odraczania rodzicielstwa lub ograniczenia liczby dzieci. Ci, kt贸rzy maj膮 za sob膮 do艣wiadczenie deprywacji snu i nieustannej troski, s膮 ju偶 tego 艣wiadomi i ostro偶niej podejmuj膮 decyzj臋 o powi臋kszeniu rodziny. Z prostej matematyki wynika, 偶e聽dotychczasowy doch贸d dzielony jest na wi臋ksza liczb臋 os贸b. 聽W konsekwencji oznacza to, 偶e ka偶dy cz艂onek gospodarstwa domowego dostanie mniejszy ni偶 dotychczas “kawa艂ek tortu”. Sam “tort” b臋dzie te偶 by膰 mo偶e skromniejszy – w ko艅cu og贸lny zakres 偶yciowych obowi膮zk贸w ro艣nie r贸wnie偶 kosztem pracy zawodowej. Jaka liczba dzieci jest ekonomicznie bezpieczna?聽
Cz臋艣ciowej odpowiedzi na to pytanie udzielaj膮 dane Eurostatu z 2012 roku. Poni偶szy wykres przestawia odsetek gospodarstw domowych zagro偶onych ub贸stwem w zale偶no艣ci od liczby posiadanych dzieci w krajach UE. Zainteresowa艂o mnie, jak r贸偶ni膮 si臋 szanse wpadni臋cia do tej kategorii, gdy gospodarstwo domowe sk艂ada si臋 z dw贸jki os贸b doros艂ych i jednego dziecka (turkusowy s艂upek), dwojga dzieci (偶贸艂ty s艂upek) i trojga lub wi臋cej (ciemnoszary s艂upek). Zgodnie z definicj膮 Eurostatu do kategorii zagro偶onej ub贸stwem zaliczaj膮 si臋 osoby osi膮gaj膮ce 60% mediany dochodu w danym kraju po uwzgl臋dnieniu dodatk贸w z pomocy spo艂ecznej.
Z danych wynika, 偶e聽pierwsze dziecko w niewielkim stopniu nara偶a europejskie gospodarstwa domowe na pogorszenie kondycji finansowej, cho膰 istniej膮 spore r贸偶nice mi臋dzy krajami. Najbezpieczniej mog膮 czu膰 si臋 mieszka艅cy bogatych krajach p贸艂nocnej Europy. Przyk艂adowo w Danii tylko 4% gospodarstw typu 2+1 nara偶onych jest na ub贸stwo. Podobnie w Norwegii, Holandii, czy Islandii. Posiadanie jednego dziecka staje bardziej ryzykownym “biznesem” w krajach, kt贸re mocniej odczu艂y kryzys gospodarczy – w Hiszpanii czy Grecji 1/5 takich rodzin zagro偶ona jest bied膮. W Polsce problemem tym zagro偶onych jest ponad 1/10 rodzin.
Decyzj臋 o posiadaniu drugiego dziecka powinni szczeg贸lnie rozwa偶y膰 mieszka艅cy W艂och i Rumunii. W ich przypadku kolejne dziecko do艣膰 istotnie zwi臋ksza ryzyko ub贸stwa, odpowiednio o 44% i 45%.
Najwi臋ksze ryzyko popadni臋cia w bied臋 maj膮 jednak gospodarstwa z trojgiem i wi臋ksz膮 liczb膮 聽dzieci. W ka偶dym kraju rodziny wielodzietne s膮 bardziej zagro偶one marginalizacj膮 ni偶 rodziny 2+2. W Polsce problemem tym dotkni臋tych jest 36% rodzin – sporo na tle Europy. Znacznie wi臋ksze ryzyko popadni臋cia w ub贸stwo maj膮 jednak mieszka艅cy Bu艂garii czy Rumunii, gdzie dotyczy to ponad 61% gospodarstw domowych. Decyzja o posiadaniu trzeciego dziecka mo偶e zagrozi膰 poziomowi 偶ycia r贸wnie偶 Norweg贸w czy Du艅czyk贸w, ale tam dotyczy膰 to b臋dzie mniej ni偶 1/10 wielodzietnych rodzin.
Zestawienie tych odsetk贸w ze wska藕nikiem dzietno艣ci (liczb膮 urodzonych dzieci przypadaj膮cych na jedn膮 kobiet臋 w wieku rozrodczym) potwierdza te偶, 偶e w krajach, gdzie rodzi si臋 mniej dzieci, jest najwy偶szy odsetek rodzin zagro偶onych ub贸stwem. Zale偶no艣膰 ta jest silniejsza w odniesieniu do rodzin wielodzietnych (mi臋dzy innymi przez dwa outliery – Rumuni臋 i Bu艂gari臋, kt贸re “ci膮gn膮” w g贸r臋 niebiesk膮 lini臋 regresji). Perspektywa 偶ycia w biedzie okazuje si臋 by膰 ca艂kiem skutecznym 艣rodkiem antykoncepcyjnym.